Liedkunst is levensecht!

Sopraan Francine van der Heijden en pianist Phyllis Ferwerda namen ons op 12 maart met hun programma Muze, Minne, Misia Sert mee naar die tijd met toepasselijk repertoire in de sfeer van de Parijse salons tijdens het fin de siècle, uitgevoerd in de hedendaagse Salon 1919, een initiatief van Liesbeth Reijerkerk.  De vele bezoekers – we mochten weer het bordje ‘uitverkocht’ ophangen – konden genieten van een programma waarin de relatie tussen de componist en zijn muze centraal staat. Zo klonken bijvoorbeeld vóór de pauze composities van Léon Orthel, gecomponeerd voor zangeres Ank Reinders, en liederen van Brahms, gecomponeerd met de onbereikbare Clara Schumann in gedachten. De twee stukjes uit Children’s Corner die Phyllis bij wijze van intermezzo speelde, pasten mooi in het thema; het werk werd immers door Debussy opgedragen aan het liefdeskind van hem en zijn muze Emma Bardac.

Maar Francine en Phyllis waren ook zelf muzen voor een componist: Reyer Zwart componeerde speciaal voor hen liederen op gedichten van Judith Herzberg. Wat was de gezongen uitspraak van het Nederlands mooi, verstaanbaar en ongekunsteld. Het daaropvolgende lied van Joost Kleppe leek wel kleinkunst. Het was theater, zoals Francine met verve en humor het publiek inliep en zingend verhaalde over een Theo waar ze overigens tot haar geluk niet mee getrouwd was.  Ook met The Owl and the Pussy-Cat van Stravinsky lieten beiden zich van hun humoristische kant zien. Liedkunst is verre van saai, maar levensecht.

Na de pauze klonk eerst het lied Voyage à Paris van Poulenc, en daarna hoorden we de zwaan van Ravel langsdrijven – in de Seine, of was het in de Maas? – een lied dat hij aan Misia Sert opdroeg. Tijdens Fiançailles pour rire van Poulenc – ja, de complete cyclus! – werd het echt stil. Wat was het geheim van die ontroering die in de salon voelbaar werd? Was het de heldere focus op de tekst, de concentratie, het sterke voorstellingsvermogen van beide uitvoerenden? Hun lange en hechte samenwerking? Iemand zei na afloop het gevoel te hebben, dat deze muziek ter plekke in het moment ontstond. En we zaten er zo dichtbij en zagen het gebeuren.

Wat ook hielp waren de intelligente vertalingen van de Franse teksten, geleverd door Marie-Louise Beerling. ‘Het kan altijd beter’, zei ze na afloop, ‘Als je een tijd werkt aan de vertaling van een gedicht.’ We hopen dat ze het nog lang voor ons blijft doen.

  Marianne van den Heuvel
contactpersoon regio Rotterdam