Verlaine’s ‘Prison’ door Hahn en Fauré

In het programma van de Dag van het Lied is een lezing door musicoloog Dinant Krouwel een traditie geworden. Deze keer was er aandacht voor een gedicht van Verlaine - Prison - op muziek gezet door Reynaldo Hahn en door Gabriel Fauré. Het publiek werd meegenomen naar meer begrip voor tekst en muziek.
Dinant Krouwel © Mel Boas
foto: © Mel Boas

De luisteraars werden meegenomen naar Parijs, naar de romantiek van eind 19e eeuw, naar de Franse muziekstijl met haar vloeiende muzikale lijnen en naar heel veel verhalende dramatiek. Voor het drama is de bron te vinden in het levensverhaal van Verlaine. Hij zat twee jaar in hechtenis vanwege een schandaal. Hij was getrouwd, had een kind en liep weg met een vriend, de dichter Arthur Rimbaud. Na een ruzie schoot Verlaine op hem, met letsel tot gevolg. Verlaine werd schuldig bevonden en schreef tijdens zijn gevangenschap veel gedichten die zijn vastgelegd in de bundel Sagesse (1881).

In de toonzettingen zijn overeenkomsten waarneembaar maar ook verschillen. Reynaldo Hahn componeerde dit lied in 1892 toen hij 18 jaar was. Hij was een tiener, die zich net op het liefdespad begaf. Gabriel Fauré schreef zijn lied in 1894, was toen 49 jaar en zat in een slecht huwelijk. Hun levens- en muzikale ervaringen zijn vanzelfsprekend hoorbaar.

Beide componisten verklanken de klokken en geven ruimte aan de mooie buitenwereld. In het derde couplet is Fauré veel heftiger en Hahn meer naar binnen gekeerd. Het grootste verschil zit vooral in het voor- en naspel. Fauré omkadert zijn donkere zetting met es-klein-akkoorden en benadrukt met een smartelijk einde het huilen. De toonsoort es-klein, met zes mollen, komt men ook tegen bij Schumann in Ich hab’im Traum geweinet. Hahn laat aan het einde de hemel terugkomen, maar lichter en zachter. De buitenwereld is verder weg, het geluk is onbereikbaar, maar er was ooit geluk.

Er werd ook naar twee opnames geluisterd van het lied van Reynaldo Hahn door bariton Bruno Laplante met aan de piano Janine Lachance en door mezzosopraan Susan Graham met Roger Vignoles aan de piano. Het tweede duo liet mooi de lichtheid en het geluk horen. Het lied van Fauré hoorden we in een uitvoering door bariton Gérard Souzay met pianiste Jacqueline Bonneau.

Met de bladmuziek erbij en drie mooie opnames werd het publiek geboeid en meegenomen naar meer begrip voor tekst en muziek. Dankzij zijn heldere analyse verdiepte Dinant Krouwel de beleving van de luisteraars en dit werd wederom bijzonder gewaardeerd.

Ria Frowijn
lid afdeling Utrecht