Op de allereerste tropische dag van dit jaar kwam een gedicht van Fred Portegies Zwart, op muziek gezet door Julia Barnes, voorbij. We waren te gast in Schermerhorn, op één van de locaties waar ik onze concerten kan organiseren. We werden door bas-bariton Matthijs Mesdag en pianist Elizabeth Ford getrakteerd op een geweldig programma, dat ik grotendeels eerder gehoord had bij Stichting Recital in Koog aan de Zaan. Daar voerden ze het voor de eerste keer uit en ik wist toen meteen dat ik ze daarmee naar Alkmaar wilde halen. Omdat Elizabeth op dat moment nog niet op de solistenlijst van onze vereniging stond, was de organisatie even spannend, maar Matthijs kreeg zonder problemen toestemming van de RAA om met haar bij ons op te treden. Ze hebben dit programma samen opgezet en uitgewerkt, en zijn met die uitwerking eigenlijk nog steeds bezig, waardoor dit werk met iemand anders uitvoeren eigenlijk niet goed mogelijk is.
Het was een geweldig en heel bijzonder geweldig programma: met liederen op eigen teksten van componist Julia Barnes en op teksten van de Nederlandse dichter Fred Portegies Zwart. De gedichten van Barnes had ik nog niet eerder gehoord. Volgens Marie-Louise Beerling, die de programma’s weer geweldig verzorgd had, was de inkt nog nat. Ik heb de musici, componist – die ook aanwezig was – en gastheer het mooie A5-boekje cadeau gedaan. Het zwaartepunt van het programma was de grote cyclus van de Canadese componist Dominick Argento over een poging om met een ballon de Noordpool over te steken: The Andrée Expedition.
In zijn voorwoordje bij het programma stelt Matthijs, dat het een tamelijk uniek programma is, maar ik ben sterk geneigd dat ‘tamelijk’ meteen weg te laten: het is absoluut uniek. Want waar liederen bijna altijd een gedicht als basis hebben is dat hier anders. Het is prozatekst en ik citeer: ‘afkomstig uit dagboekaantekeningen, verslagen en brieven van Salomon August Andrée, Nils Strindberg en Knut Frænkel over hun onfortuinlijke expeditie naar de Noordpool. In dertien liederen worden we meegenomen aan boord van de heliumballon ‘de Arend’. We zijn getuige van hun onvoorziene crash en worden deelgenoot van hun vergeefse pogingen om met behulp van drie sledes en een bootje de bewoonde wereld weer te bereiken.’
Na afloop van ons vorige concert had ik de leden van mijn afdeling al een beetje voorbereid: het zijn geen ‘mooie’ liederen in traditionele zin, met soepele melodieën die meer of minder bekend zijn. Dit is echter absoluut indrukwekkend, vaak rauw en scherp, maar ook met vaak mooie melodielijnen. Modern, maar toch ook wel weer behoorlijk toegankelijk. Iedereen was nieuwsgierig geworden, met meer dan dertig bezoekers zat de grote kamer royaal vol en ondanks de warmte was het goed uit te houden. Kwam dat door de Noordpoolkou?
In tegenstelling tot de eerste keer dat ik dit programma hoorde was er halverwege deze grote cyclus nu wel een pauze en de enthousiaste reacties waren niet van de lucht. Daar was ik heel blij mee, want zo’n apart en totaal onbekend programma is toch wel een gok. Maar bij Matthijs en Elizabeth was alles in zeer bekwame handen. Matthijs zong geweldig, hij gebruikte alle facetten van zijn stem, van rauw, scherp en hard (dat is heel wat anders dan luid) – wat de ruimte zonder meer kon hebben -tot lieflijk, vriendelijk en met een werkelijk schitterend pianissimo. En dat alles bovendien met een geweldige voordracht. Elizabeth speelde fantastisch en liet me later nog weten, dat ‘de vleugel haar heel blij had gemaakt’.
Aan het begin en aan het eind kwamen de blokjes met liederen van Julia Barnes. Heel bijzonder dat zij ook aanwezig was, want wanneer heb je de gelegenheid om de componist van (een deel van) het programma in levenden lijve te ontmoeten? Bovendien vertelde ze me, dat de composities van de liederen in het laatste blokje op haar eigen teksten voor een heel groot deel waren gebaseerd op de mogelijkheden van Elizabeth en Matthijs.
Het was dus een meer dan bijzondere middag, waarbij een geweldige ‘toegift’ bestond uit de geprojecteerde foto’s. Bij de liederen van Julia waren dit zelf gemaakte of zelf uitgezochte foto’s, bij the Andrée Expedition, die in 1897 plaats vond, waren dit (bijna allemaal) originele foto’s die tijdens de expeditie door één van de drie mannen gemaakt zijn. Toen namelijk de lichamen in de jaren 30 van de vorige eeuw gevonden werden, vond men ook deze belichte glasplaten, die ‘ontwikkeld’ konden worden. Door die beelden kregen de teksten nog meer impact.
Ik vind het een voorrecht, dat ik zowel bij de echte première bij Stichting Recital als bij deze première voor onze VvhL geweest ben en kan niet meer doen dan er met dit stukje reclame voor maken. Want het is absoluut een aanrader. Bovendien past een programma als dit, met diverse extra’s, en helemaal als het zo geweldig gebracht wordt, volledig bij het streven van de Vrienden van het Lied om liedrecitals in een wat moderner jasje te steken.
Hilda Wouwenaar
contactpersoon afdeling Alkmaar
Partners
Vrienden van het Lied
Partners
Vrienden van het Lied
