Winterreise anders

Jan Willem
Dirk en ik waren het snel eens. We waren gelijk weg van het idee om Winterreise met harmonium uit te voeren. De klank van dit instrument past zo ontzettend goed bij de heldere, ongekunstelde – maar oh zo goede – poëzie van Müller, bij de ‘volkston’ die Schubert als geen ander beheerst en de eenvoud van de protagonist. Een aantal aspecten in het verhaal die deze cyclus zo beklemmend maken – de slepende tred, de toenemende vermoeidheid, het aardse en tegelijk onaardse – komen zo mooi tot hun recht met dit instrument dat voor de combinatie van stem en de aangeblazen toon van het harmonium een aanwinst is in de uitvoeringspraktijk van Winterreise.

Dirk
Welk instrument je ook bespeelt het is heerlijk om met zo’n iconisch meesterwerk bezig te zijn. Ik vind het fascinerend te zien hoe Schubert de sfeer van de gedichten in muziek weet te versterken. De effectieve noten die hij daarvoor gebruikt kan ik voor een groot deel zonder al te veel kunst- en vliegwerk op mijn instrument spelen. Door de specifieke sonoriteit van het harmonium wordt de muziek op een andere, soms verrassende manier belicht en luister je er met andere oren naar. Sommige liederen – denk aan Der Leiermann – doen het heel goed op het harmonium. Ik bespeel in het Orgelpark een zogenaamd drukwindinstrument ook wel een ‘orgue expressif’ genoemd. Met mijn voeten bedien ik twee luchtbalgen en kan ik ademen, kleuren en dynamisch differentiëren. Ik voel me dan net een zanger. Schubert heeft dit type instrument nooit gekend, maar ik vind het een bijzonder idee dat een voorloper van het harmonium – de zogenaamde physharmonika – tijdens diens leven werd ontwikkeld in Wenen. Misschien heeft hij het destijds wel eens ergens uitgeprobeerd.

Jan Willem
De thema’s in Winterreise zijn in 2024 nog net zo actueel als in de dagen van Müller. Eenzaamheid, er niet bij horen, verlangen naar verbinding, emotioneel tussen uitersten geslingerd worden, het zijn allemaal zaken die van alle tijden zijn. Müller heeft dat prachtig, op klare wijze, zonder opsmuk onder woorden gebracht. Zijn gedichten hebben ook nu nog net zo veel zeggingskracht als toen.
Ook tijdens de masterclass die ik onlangs aan Groningse conservatoriumstudenten heb gegeven merkte ik dat deze grote thema’s nog resoneren. En het is fantastisch om te zien hoe zij met ziel en zaligheid bezig waren met deze materie. Het was inspirerend om met hen bezig te zijn over hoe je jezelf vormgeeft bij het zingen van deze lastige liederen. Hoe je je instrument optimaal gebruikt en tegelijk een ruimte creëert waarin jouw interpretatie het best tot uiting komt. Het was inspirerend omdat ik mezelf, toen ik met deze jonge zangers werkte, dezelfde vragen moest stellen en mijn keuzes daarin telkens tegen het licht moest houden. En in die zin helpt zo’n masterclass mij bij het zingen van mijn volgende Winterreise.

Dit recital wordt georganiseerd in samenwerking met het Orgelpark in Amsterdam. Meer Informatie over het concert vindt u op de site van het Orgelpark >

datum: zondag 10 maart
tijd: 14.15. uur
locatie: Orgelpark / Gerard Brandtstraat 28, 1054 JK Amsterdam

Voor leden van de vereniging is dit concert is gratis toegankelijk wanneer u uw plaatsen reserveert via amsterdam@vvhl.nl.

Wilt u met iemand die geen lid is van de vereniging naar dit concert? Ook dan kunt u plaatsen reserveren door een mail te sturen aan Nico Witteman, contactpersoon in de regio Amsterdam. Niet-leden betalen een aangepast tarief, namelijk € 17,50 in plaats van € 20,00. Gelijktijdig met uw aanmelding maakt u dan het verschuldigde bedrag over op rekening NL 70 INGB 0000 3263 29 t.n.v. Vereniging Vrienden van het Lied onder vermelding van ‘Orgelpark’, uw naam en de naam of namen van uw gast(en). Let op: is uw gast in het bezit van een CJP, Stadspas Amsterdam, scholier, student of ouder dan 65 jaar? Dan bestelt u voordeliger kaarten ( à € 12,50) rechtstreeks via het Orgelpark >